Radonja Vešović

Radonja Vešović (Rijeka Marsenića, 1924 – Beograd, 2011) je bio crnogorski i jugoslovenski pjesnik i pisac, učesnik narodnooslobodilačke borbe i kulturni radnik SFRJ.

Jedan je od bitnih pesnika poezije NOB.^[1] Njegova djela su prevođena na više stranih jezika.^[2]

Radonja Vešović je rođen 1924. u Rijeci Marsenića. Gimnaziju je učio u Peći, Beranama i Beogradu.^[3] Bio je član SKOJ-a član od 1939. godine.^[4]

Vešović je učesnik je narodno-oslobodilačke borbe od ustanka 1941. godine, u toku rata dva puta ranjavan.^[2] Učesnik u Pljevaljskoj bici 1. decembra 1941. godine i u stroju u Rudom 21. decembra 1941. kada je formirana Prva proleterska brigada. Bio je pripadnik prvog crnogorskog bataljona prve proleterske brigade.^[5] Prema sećanju njegovih saboraca, tokom marša "Radonja Vešović pravi viceve na račun svojih opanaka, često nagazi svoj dugački šinjel i padne u prtinu".^[6] Između ostalih zaduženja je uređivao bataljonske zidne novine.^[6]

Sa prvom proleterskom brigadom prošao je Igmanski marš 27. januara 1942. Iste godine je primljen u KPJ.^[4] Tokom 1943. godine je prošao bitku na Neretvi, te bitku na Sutjesci maja i juna 1943. godine, uključujući očajničku bitku za Balinovac, kojom je izvršen proboj iz obruča.^[7] O paklu na Sutjesci je napisao više pesama, uključujući Spavač iz maja 1943.^[8]

1944. godine je saradnik u listu `Omladina` u Beogradu, zatim pomoćnik urednika u Tanjugu.

Nakon rata živi u Beogradu, a zatim od 1949. u Cetinju i Titogradu. Bio je urednik u cetinjskoj `Pobjedi`, upravnik Cetinjskog narodnog pozorišta.^[2] Član je Saveza književnika Jugoslavije od 1951. godine.

“A Cetinje, pedesetih; čudesno. Sve je bilo tu: i Vlada, i Skupština, i Vojska, i Milicija, i Blažo Jovanović, i Lubarda, Milunović, Vušković, Prijić... I Pozorište, i “Pobjeda”, i “Omladinski pokret”, “Titov pionir”, “Naša žena”, “Stvaranje”, “Susreti”… I: kako reče jedaman Vito Nikolić, u svemu se oskudijevalo osim u ljudima. A njih je, srećom, bilo i imali su oni, i dovoljno znanja, i dovoljno ugleda, i odveć mnogo srca, hrabrosti i entuzijazma da se ponesu sa svim tim redakcijskim i mnogim drugim nevoljama onoga vremena…”^[2]

– Iz intervjua koji je uradio crnogorski novinar Slobodan Vuković

1956. godine ponovo odlazi za Beograd, gde postaje urednik u izdavačkom poduzeću Kultura, savjetnik za kulturu u Savjetu federacije.^[3] Kao novinar izvještavao je iz rata u Vijetnamu.^[2]

Za dopisnog člana Društva za nauku i umjetnost Crne Gore (kasnije Crnogorske akademije nauka i umjetnosti) izabran je 6. marta 1973.godine, a za redovnog člana 1. marta 1985. godine. Bio je član Savjeta Republike Crne Gore, na što je javno dao ostavku, kao i na članstvo SKJ, 1985. godine.^[2]

Umro je 2011. godine u Beogradu.

Ćerka Radonje Vešovića je poznata crnogorska slikarka Jarmila Vešović, koja živi i stvara u Parizu.

• Viorenja (1950)
• Gajtan vode u dolini (1956)
• Krčag na vjetru (1963)
• Iza riječi
• Buđenje svjetla (1967)
• Doba željno sebe(autorski izbor)
• Kad vrijeme stane (izbor)

• Kolona i vidici (romansirana hronika o Prvoj proleterskoj, 1971; drugo, dopunjeno izdanje 1981)
• Ratni put Prve proleterske brigade,
• Mač što mačeve siječe (putopis iz Vijetnama),
• Vrijeme što čeka vrijeme ( izbor iz eseja i članaka)

Nosilac je sledećih spomenica i ordenja:^[2]

• Spomenice 1941. godine,
• Ordena za hrabrost,
• Ordena bratstva i jedinstva sa zlatnim vijencem,
• Ordena Republike sa zlatnim vijencem,
• Ordena zasluga za narod

i mnogih plaketa.

Za svoj umjetnički rad dobio je sljedeća priznanja:

• Nagrada Udruženja književnika Crne Gore,
• Nagrada `Četvrti jul` SUBNOR-a Jugoslavije,
• Trinaestojulska nagrada Crne Gore,
• Nagrada `Oslobođenja Ivangrada`.

• Poezija NOB

• Radonja Vešović: DUŠAN VUJOŠEVIĆ, Hrabri mitraljezac (PRVA PROLETERSKA BRIGADA - SEĆANJA BORACA: KNJIGA II)
• Radonja Vešović: HAMID BEŠIREVIĆ, HRABROST DOBROTE (PRVA PROLETERSKA BRIGADA - SEĆANJA BORACA: KNJIGA II)