Victim (film, 1961)

^[1]Trajanje96 min.Zemlja Ujedinjeno KraljevstvoJezikengleskiBudžet153.756 £^[2]

Victim (sh. Žrtva) je britanski crno-bijeli igrani film snimljen 1961. godine u režiji Basila Deardena, poznat kao prvo filmsko ostvarenje na engleskom jeziku u kome se eksplicitno spominje homoseksualnost, odnosno gdje predstavlja glavni element zapleta.

Protagonist, koga tumači Dirk Bogarde, je ugledni advokat koji, nakon što se njegov poznanik (koga tumači Peter McEnery) izvršio samoubistvo, započinje istragu da raskrinka bandu koja ucjenjuje gej muškarce sa kompromitirajućim fotografijama i drugim dokazima. Radnja prikazuje kako pri tome i sam postaje žrtvom ucjene, odnosno njegova supruga, čiji lik tumači Sylvia Syms, sa užasom doznaje da joj je muž prije braka imao homoseksualna iskustva.

Janet Green, ko-scenaristica, je inspiraciju pronašla u tzv. Wolfendenovom izvještaju, javnom dokumentu iz 1957. godine čiji su autori, potaknuti sve češćim slučajevima hapšenja članova britanskog estabilshmenta i istaknutih javnih ličnosti, preporučili dekriminalizaciju homoseksualnosti u Engleskoj. Njime je namjeravala potaknuti dalju debatu o toj temi britanskom društvu, a kao model joj je poslužio raniji film Sapphire, koji se na slični način nastojao javnost senzibilirati na temu rasizma. Tema se, pak, pokazala previše "vrućom" za mnoge glumce, ali je Dirk Bogarde, tada jedna od najvećih britanskih zvijezda sa reputacijom "macho muškarčine", spremno prihvatio "problematičnu" ulogu koja je, prema navodima mnogih biografa (koji smatraju da je u privatnom životu bio gej) bila odraz njegovog privatnog života. Često se navodi kako je upravo nakon nastupa u filmu Victim Bogarde izgubio priliku da postane velika hollywoodska zvijezda, ali je zato postao specijalist za "teške" i kontroverzne uloge koje će mu donijeti slavu 1970-ih.

Victim je, pak, imao određenih problema sa cenzorima iz BBFC-a, koji su mu, iako u njemu nije bilo nijedne eksplicitno homosekualne scene, dali tada najstroži X rejting. U SAD, pak, zbog neusklađenosti sa hollywoodskim cenzorskim kodeksom, uopće nije bio prikazan, dok je u brojnim drugim zemljama isječen do neprepoznatljivosti. Usprkos toga, dio historičara smatra da je predstavljao važan trenutak u historiji prikaza homosekualnosti na filmu, odnosno da je u samoj Britaniji dao određeni doprinos dekriminalizaciji homoseksualnosti koja je uvedena Zakonom o seksualnim prekršajima 1967. godine.

• Victim na sajtu IMDb
• Victim na British Film Institute's "Explore film..." database (en)
• Victim na stranici Screenonline Britanskog filmskog instituta
• Criterion Collection article about Victim