İrlanda'da içinde belgelenmiş İslam tarihi 1950'lere dayanmaktadır. İrlanda'daki Müslümanların sayısı 1990'lardan bu yana [1] çoğunlukla göç yoluyla artmıştır. 2022 İrlanda nüfus sayımına göre ülkede ikamet eden Müslümanların sayısı 81.930'dur.[2]
Tarih
Müslüman kaynaklarda İrlanda'nın ilk sözü, Al-Idrisi'ninTabulaRogeriana'sında İrlanda'dan Irlandah-al-Kabirah olarak (Büyük İrlanda) bahsettiği eserinde görülmektedir.[3]
İrlanda'daki İslam'ın örgütsel tarihi, özellikle İrlandalı Müslümanların çok çeşitli etnik kökenlerinden dolayı karmaşıktır.[4] İrlanda'daki ilk İslam Cemiyeti 1959'da kurulmuştur. Cemiyet İrlanda'da okuyan öğrenciler tarafından oluşturuldu ve Dublin İslam Cemiyeti (daha sonra İrlanda İslam Vakfı olarak anıldı) olarak adlandırıldı.[5] O zamanlar Dublin'de cami yoktu. Öğrenciler evlerinde dini ibadetlerini yerine getirmeye çalışıyordu. 1976'da İrlanda'daki ilk cami ve İslami merkez Dublin'de dört katlı bir binada açıldı. Caminin ve İslam merkezin maliyetine katkıda bulunanlar arasında Suudi Arabistan'ın merhum Kralı Faysal da vardı. 1981'de Kuveyt, Vakıf ve İslami İşler Bakanlığı için tam zamanlı bir imama sponsor oldu. 1983 yılında, Dublin Camii ve İslam Merkezinin mevcut binası satın alındı, yenilendi ve Cemiyetin merkezi yakın bir yere taşındı. Cork'ta ibadethaneler toplu konut sitelerinde yer almaktadır. Cork'un Müslüman toplumu, yeni bir cami inşa etmek için para toplamayı ümit ediyor.[6]
1992'de Moosajee Bhamjee ilk (ve bugüne kadar sadece) Müslüman Teachta Dála (İrlanda Parlamentosu Üyesi) oldu.[7]
Demografi ve etnik köken
2022 nüfus sayımına göre, İrlanda Cumhuriyeti'nde 83.300 Müslüman yaşamaktadır. Bu, 2016 nüfus sayımındaki rakamlarla kıyaslandığında %29.1'lik bir artışı temsil etmektedir ve hâlâ büyük ölçüde bir azınlık olarak kalmaktadır. 2022 nüfus sayımına göre en yüksek Müslüman nüfusuna sahip şehirler ve kasabalar şunlardır:
- Dublin ve banliyöleri: 37.458
- Cork ve banliyöleri: 4.535
- Limerick ve banliyöleri: 3.394
- Galway ve banliyöleri: 2.367
- Waterford ve banliyöleri: 2.084
- Balbriggan: 1.133
- Dundalk: 996
- Tralee: 980
- Drogheda: 915
- Portlaoise: 810
- Ennis: 711
- Sligo: 628
- Athlone: 615
- Navan: 592
- Carlow: 564
- Kilkenny: 562
- Swords: 550
- Ballyhaunis: 543
- Cavan: 520
- Mullingar: 497
- Letterkenny: 489
- Killarney: 467
- Naas: 422
- Longford: 402
İrlanda'daki Müslüman toplumu çeşitli ve hızla büyüyen bir topluluktur. Bu sayıların ülkelerin tarihleriyle belirlenmiş olmasının, Birleşik Krallık ve Fransa'da olduğu gibi, çoğunluğun eski kolonilerden gelen göçmenler veya onların soyundan gelenler olduğu, veya Almanya ve Avusturya'da olduğu gibi, çoğunluğun Türk göçmen işçiler ve onların soyundan gelenler olduğu ülkelerdeki duruma benzer olmadığı görülmektedir. Müslümanların %55'inden fazlası Asyalı veya Afrikalı vatandaştır ve %30.7'si İrlanda vatandaşıdır. Nüfus sayımı ayrıca, sayım zamanında İrlanda'da yaşayan 31.779 Müslümandan 9.761'inin İrlanda vatandaşı olduğunu, bu sayının Asyalılardan (10.649) daha az, ancak Afrikalılardan (6.909) daha fazla olduğunu ortaya koymuştur. 2011 nüfus sayımı, İrlanda'da 49.204 Müslüman bulunduğunu ve bu sayının beş yıl öncesine göre "keskin bir artış" olduğunu belirtmiştir. 90'ların sonlarındaki Müslüman göçü, İrlanda'nın ekonomik patlaması ve çeşitli Müslüman ülkelerden gelen sığınmacılar nedeniyle olmuştur ve 1991 ile 2011 yılları arasında Müslüman nüfus %1000 artarak, İrlanda Cumhuriyeti nüfusunun %0.1'inden %1.1'ine çıkmıştır.
Yaş ve Cinsiyet
2006 ile 2016 yılları arasında her beş yaş grubunda Müslüman sayısında bir artış olmuştur. 2006 yılında 100 kadına karşı 147 erkek Müslüman vardı. Bu oran 2016'da 100 kadına karşı 129 erkeğe düştü. 2016'da Müslümanların ortalama yaşı 26.0 (devlet ortalaması 37.4 yıl) idi. İrlanda'daki Müslüman topluluğunda 5-12 yaş arası 10.884 çocuk ve 5.480 ortaokul yaşıdaki çocuk bulunmaktadır.
Medeni Durum
İrlanda'daki Müslümanlar evli olma eğilimindedir ve genel nüfusa kıyasla bekar olma oranları daha düşüktür. Neredeyse 10 kişiden 6'sı evlidir, bu oran genel nüfus için 10 kişiden 4.8'dir. Boşanma oranı da genel nüfusa kıyasla Müslümanlar arasında daha düşüktür.
İkamet
İrlanda'daki Müslümanların yaklaşık yarısı (47.3%) Dublin İlinde yaşamaktadır. Dublin Şehri en büyük orana sahip olup (%15.5), bunu Güney Dublin (%13.1), Fingal (%12.8) ve Dún Laoghaire-Rathdown (%5.9) takip etmektedir.
Başlıca Ekonomik Durum
Müslüman erkekler ve kadınlar arasında ekonomik durum büyük farklılıklar göstermektedir; kadınların işteki oranı görece düşük, erkeklerin ise ev ve aile bakımı ile ilgili oranı ise biraz daha yüksektir.
Müslüman erkeklerin %53.3'ü Nisan 2016'da çalışıyordu, %17.0'ı ise işsizdi veya ilk işini arıyordu. Buna karşılık, Müslüman kadınların %23.6'sı çalışıyordu, diğer %19.5 ise işsizdi.
15 yaş ve üzeri Müslüman kadınların %27.4'ü ev veya aile bakımında bulunuyordu - bu oran tüm kadınlarda %14.9'dur.
Başlıca Meslek Grupları
Çalışan 17.543 Müslümandan, en büyük grup "profesyonel meslekler" kategorisinde olup, bu kategorideki çalışanların %23.5'ini temsil etmektedir. Bu kategoride en büyük meslek grubu doktorlardır ve 2.102 çalışanla, tüm Müslüman çalışanların %12.0'sını oluşturmaktadır, ardından şefler (1.349) gelmektedir.
Camiler ve mezhepler
İrlanda İslam Kültür Merkezi
2003 yılında, Foras na Gaeilge'nin yardımıyla İslam Kültür Merkezi, Kuran'ı Arapçadan İrlandaca'ya ilk kez çevirme planlarını açıkladı.[8] Ancak plan, her iki dili de konuşanlar bulmakta yaşanan zorluklar nedeniyle suya düştü ve 2018 itibarıyla henüz çeviri mevcut değil.[9]
Eylül 2006'da bir şemsiye örgüt olan İrlanda İmamlar Konseyi kuruldu. Konsey İrlanda'da Sünni ve Şii geleneklerinden 14 imamı temsil ediyor. Başkanlığını İmam Hüseyin Halawa (İrlanda İslam Kültür Merkezi) yürütmektedir ve başkan yardımcısı İmam Yahya Al-Hüseyin'dir (İrlanda İslam Vakfı). Kurucu üyeleri arasında İmam Dr. Umar Al-Qadri (Al-Mustafa İslami Kültür Merkezi), Imam Salem (Cork Camii), İmam Halid (Galway Camii) ve İmam İsmail Khotwal (Blackpits Camii) bulunmaktadır.
Sünni kişilikler ve kurumlar
İmam Hüseyin Halawa;
İmam Yayha Al Hussein;
İmam Dr. Umar Al-Qadri
İrlanda Müslüman Derneği Forumu,
Dr. Khaled Suliman
Türk İrlanda Eğitim ve Kültür Topluluğu, Fethullah Gülen[10]
Dundalk Müslüman Toplum Merkezi. İmam Nooh Buye
Dundalk İslam Kültür Merkezi İmam Abdulrahman Alhaddad
Ballyhaunis Camii 1987 yılında inşa edildi ve İrlanda'daki ilk özel amaçlı cami oldu. Yaklaşık yüz elli ibadet eden küçük bir camidir. Helal et fabrikası olan Sher Rafique adlı Müslüman bir iş insanı tarafından yaptırılmıştır.[11]
Şii kişilikler ve kurumlar
Ahlul Bayt İslam Merkezi (Şii Müslüman) İmam Dr.Ali el-Salih
Ahmediyye
Müslüman Ahmediye Cemaati, 1992 yılında ülkede resmi olarak tescil edildi. Ancak 1960'lardan beri ülkede Ahmedi Müslümanlar bulunmaktadır.[12][13] İrlanda'daki Ahmediyye Müslümanlarının çoğu, zulüm gördükleri ülkelerden gelen mültecilerdir.
Medya
Müslüman Topluluğunu hedefleyen İngiltere merkezli bazı televizyon kanallarına, Sky dijital platformu dahil olmak üzere İrlanda'da uydu aracılığıyla erişilebilir.
Önemli Müslümanlar
Moosajee Bhamjee, ilk Müslüman TD
Rex Ingram, film yönetmeni
Ekim 2018'de İslam'a dönüştüğünü açıklayan İrlandalı geleneksel ve pop şarkıcısı Sinéad O'Connor
Kaynakça
^Islam Ireland's 3rd largest faith 12 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., BBC 29 November 2007
^"Census of Population 2022 - Summary Results – Migration and Diversity". Central Statistics Office (Ireland). Erişim tarihi: 31 Mayıs 2023.Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
^Scharbrodt, Oliver, "Islam in Ireland". 318 – 336 in Olivia Cosgrove et al. (eds), Ireland's new religious movements. Cambridge Scholars, 2011; 978-1-4438-2588-7
^"The Islamic Foundation of Ireland". DCU Islamic Society. 15 Temmuz 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2008.
^"About the Cork Mosque". 14 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^"The Muslim-Irish prove to be a surprisingly moderate bunch". Irish Independent. 19 Aralık 2006. 2 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2008.
^"Quran to be translated into Irish". BBC News. 11 Mart 2003. 28 Haziran 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2008.
^"Plan to translate the Koran into Irish revived". 24 Nisan 2018. 25 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi – www.thetimes.co.uk vasıtasıyla.
^Lacey, Jonathan, "Turkish Islam in Ireland". 337 – 356 in Olivia Cosgrove et al. (eds), Ireland's new religious movements. Cambridge Scholars, 2011; 978-1-4438-2588-7
^"Ballyhaunis Mosque in Ballyhaunis, County Mayo - Salatomatic - your guide to mosques & Islamic schools". www.salatomatic.com. 8 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^Lorna Siggins (20 Eylül 2014). "Persecuted Muslims build first Irish mosque in Galway". Irish Times. 9 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2014.
^"Galway Ahmadiyyas hope new mosque will be a 'symbol of peace' and understanding". 3 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
Dış bağlantılar
İrlanda İslam Vakfı 15 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
İrlanda İslam Kültür Merkezi 28 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
İrlanda İslam Ticaret Odası 18 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
