Ankaray

Ankaray

Emek istasyonunda bekleyen araç
Genel
Sahibi	Ankara Büyükşehir Belediyesi
Hizmet alanı	Ankara, Türkiye
Taşıma türü	Hafif raylı sistem
Hat sayısı	1 (işletmede olan) 1 (inşa hâlinde) 1 (plan aşamasında)
İstasyon sayısı	İşletmede A1: 11 İnşa hâlinde A1: 1 İhale aşamasında A2: 8 Plan aşamasında A1: 2 Toplam: 22
Günlük yolcu sayısı	96.235 kişi/günlük (2023)[1]
Yıllık yolcu sayısı	35.125.695 kişi/yıllık (2023)[1]
Merkez	Yenimahalle, Ankara, Türkiye
Hizmet
Hizmete giriş	30 Ağustos 1996[2]
İşletmeci(ler)	EGO Genel Müdürlüğü
Teknik
Sistem uzunluğu	İşletmede A1: 8,527 kilometre (5,298 mi) İnşa hâlinde A1: 0,788 kilometre (0,490 mi) İhale aşamasında A2: 7,430 kilometre (4,617 mi) Plan aşamasında A1: ~5,000 kilometre (3,107 mi)
Hat açıklığı	Standart (1435 mm)
Ortalama hız	38 km/h
Harita Sembol açıklamaları (Söğütözü) Söğütözü Depo AŞTİ Emek Bahçelievler Beşevler Anadolu/Anıtkabir (Ankara YHT Garı)・・ (Ankara Garı)・ (Gar) Maltepe Demirtepe ・ (Kızılay) 15 Temmuz Kızılay Millî İrade (Kızılay)・M5 (Kızılay) Kolej Kurtuluş Dikimevi Abidin Paşa Aşık Veysel Tuzluçayır General Zeki Doğan Fahri Korutürk Cengizhan Akşemsettin Natoyolu Bu diyagramı: görüntüle tartış değiştir

Ankaray, Türkiye'nin başkenti Ankara'da hizmet veren hafif raylı sistemdir.^[a] Hizmete girdiği 30 Ağustos 1996 itibarıyla, Ankara'nın ilk, Türkiye'nin -İstanbul'daki M1 hattı'ndan sonra- ikinci hafif raylı sistemidir. Ankaray kelimesi, Ankara ile ray kelimelerinin birleştirilmiş hâlinden oluşmaktadır.

Ankara'nın 1990 yılına ait yatırım planında orta kapasiteli bir toplu taşıma hattı inşaatı yer aldı. Planlanan hat Hazine Müsteşarlığı, Devlet Planlama Teşkilatı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ve EGO'nun katıldığı ortak toplantıda incelendi ve 1991 yılının sonunda kabul edildi.

Hat Söğütözü'nden başlayıp Kızılay'dan geçerek doğuda Dikimevi'ne varacak şekilde planlandı. Kızılay'da o sırada inşaat halinde olan Batıkent'e giden M1 hattına aktarma yapmak mümkün olacaktı. Ankara'nın artan ulaşım talebini karşılamak amacıyla yapımına 7 Nisan 1992 tarihinde inşaata başlanıldı. Ankaray, 30 Ağustos 1996 tarihinde tamamlanarak dönemin başbakanı Necmettin Erbakan tarafından AŞTİ - Dikimevi güzergâhında hizmete açıldı. Ankaray, İstanbul'daki M1 hattından sonra açılan ilk, Ankara'daki M1 hattı ve İzmir'deki M1 hattından önce açılarak ülkedeki ikinci metro hattı olmuştur. 2022 yılı itibarıyla Mamak yönünde Natoyolu bölgesine uzatma işinin projesi tamamlanmış ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'na onay için gönderilmiştir.^[3]

2024 itibarıyla Ankaray, 9 istasyon ile hizmet vermektedir. Sistem, tamamen Ankara ilinin merkez ilçe sınırlarında yer almaktadır.

Ankaray, işletmedeki A1 (AŞTİ – Dikimevi) ve ihale aşamasındaki A2 (Dikimevi – Natoyolu) hatlarından oluşmaktadır. Emek istasyonu hariç A1 hattının tamamı yer altındadır.^[2]

Kod	Güzergah	Açılış	Son genişletme	İstasyon sayısı	Uzunluk (km)
	AŞTİ ↔ Dikimevi	30 Ağustos 1996	–	11	8,527 kilometre (5,298 mi)

Kod	Güzergah	Açılış	Son genişletme	İstasyon sayısı	Uzunluk (km)
	AŞTİ ↔ Söğütözü	2028[b][4][5]	–	1	0,788 kilometre (0,490 mi)

Kod	Güzergah	Açılış	Son genişletme	İstasyon sayısı	Uzunluk (km)
	Söğütözü ↔ ODTÜ	–	–	2	~5,000 kilometre (3,107 mi)

Ankaray'da Ansaldo Breda marka araçlar kullanılmaktadır.

Ankara Metrosu ve Ankaray birbirinden farklı sistemler olduğundan dolayı iki sistemin kendine özel numaralandırmaları bulunmaktadır.

Numaralandırma bir harf ve onu takip eden iki numaradan oluşan bir sistemle ile yapılır. İlk harf A veya B olabilirken iki haneli sayı, bulunduğu harf grubundaki araç numarasını gösterir. Ankara Metrosu'nun aksine araçlar üçerli grup ile numaralandırılmamaktadır. Her aracın kendisine ait bir numarası bulunur ve farklı kombinasyonlarla üçerli gruplar oluşur. Örnek olarak A12 numaralı araçta, ilk harf trenin özelliğini, son iki hane olan 12 ise özellik grubundaki trenin numarasını belirtir. İlk harf sadece A ve B olabilmektedir. A harfli araçlar motoru bulunan ve kontrol paneli içeren ön veya arka araç olup B harfli araç ise ara vagon olup motor ve kontrol kabini içermeyen vagondur.

Bir aracın numarası:

• Dışarıdan:
  • Tüm araçlarda ilk ve son kapının köşesinde ve araçların ön ve arka taraflarında, sol alt köşesinde bulunur.
• İçeriden:
  • Tüm araçlarda birleşim noktalarında bulunan camların üst tarafında kalan acil durum kolunun üzerinde ve kapıların yanlarında Başkent iletişim çıkartmasında bulunur.
• Kontrol Panelinde: Trenlerde dışarı bakan göstergede iki haneli ve panelin içerisinde orta üstte harf ve iki haneli formatta bulunmaktadır.

• 
  A22 numaralı aracın kodu, acil durum kolunun hemen üzerinde
• 
  A22 numaralı aracın kodu, en ön kapının hemen yanında
• 
  B02 numaralı aracın kodu, trenin birleşme noktasında en sol alt köşede
• 
  A04 numaralı aracın kodu, tren kapısının hemen yanındaki çıkartmada
• 
  A02 numaralı aracın kodu, kontrol panelinin orta üstte

Ankaray sistemi için şu anda Söğütözü'nde konumlanan bir tane depo sahası bulunmaktadır.

Ankaray'da sinyalizasyon sistemi olarak İletişim Tabanlı Tren Kontrol Sistemi'ni kullanmaktadır. Sistemde yeşil, sarı ve kırmızı lamba kullanmaktadır. Yeşil lamba bir sonraki sinyale kadar hattın temiz olduğunu gösterirken kırmızı sinyal ise bir sonraki sinyal lambasına kadar hattın dolu olduğunu gösterir. Sarı lamba, ileride ray değişimi yapıldığı zaman yanmaktadır. Yeşil sinyaller normal şekilde çalışmaktadır. Şu anda GoA1 seviyesi olan Ankaray, Dikimevi-Natoyolu uzatmasının yapımıyla beraber hem yeni, hem de eski hattın sinyalizasyonu GoA2 seviyesine yükselecek ve tıpkı diğer metro hatlarındaki gibi yarı otomatik işletmeye geçecektir.

Sinyal	Anlamı
	Tren ileri devam edebilir.
	Tren ray değiştirebilir.
	Tren ileri devam edemez.

• 
  Kolej istasyonundaki yeşil sinyal
• 
  AŞTİ istasyonundaki turuncu sinyal
• 
  Kolej istasyonundaki kırmızı sinyal

Mevcut durumda AŞTİ'de son bulan A1 hattının yaklaşık 800 metre boyunca Söğütözü'ne uzatılması ve böylece M2 hattı ile kolayca aktarma yapılabilmesi hedeflenmektedir.^[6] Bu uzatmanın tünel kazma, ray serim, elektrifikasyon ve istasyon işleri 2022 itibarıyla halihazırda Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından tamamlanmıştır. Hattın hâlâ hizmete girmemesinin nedeni ise Ankaray'ın oldukça eski olan sinyalizasyon sistemidir ve hattın bu bölümüne kurulacak aynı sinyalizasyon sistemi için parça veya destek bulunmamaktadır. Hattın Natoyolu uzatmasının inşası esnasında tüm sinyalizasyonun baştan sona GoA2 seviyesinde modernize edilerek hem servis sıklığı, seyir hızı, kapasite ve yolculuk güvenliği üst düzeye yükseltilecek, hem de hattın Söğütözü bölümü hizmete girecektir.^[7]

15 Mayıs 2020'de Ankara Büyükşehir Belediyesi, Ankaray hattını Dikimevi'nden Mamak ilçesindeki Natoyolu'na uzatacak hattın proje ihalesine çıktı.^[8][9] Mevcut Dikimevi istasyonundan başlayarak Natoyolu Caddesi ile Doğukent Caddesi'nin kesişiminde bitmesi öngörülen 7,4 kilometrelik ve 8 istasyonluk bir uzatma yapılması planlanmaktadır. A2 hattı olarak kodlansa da mevcut A1 hattının doğu yönüne doğru uzatılması işidir. Hattın inşası tamamlandığında Natoyolu'ndan Söğütözü'ne kadar aktarmasız seyahat imkânı sağlanacaktır.

4 Haziran 2020'de firmalardan ön yeterlilik tekliflerini alan Ankara Büyükşehir Belediyesi, 11 Ağustos 2020'de "Ankaray (A1) Dikimevi-Natoyolu Raylı Sistem Uzatma Hattı Uygulama Projesi" olarak ihaleye çıktı. 13 Ekim 2020'de ihaleyi kazanan İstanbul Büyükşehir Belediyesi iştiraki Metro İstanbul A.Ş. ile 6.565.900 TL'lik sözleşme imzalandı^{[10][11][12][13][14]} ve 20 Ekim 2020'de yer teslimi yapıldı.^[15] 18 Ocak 2021'de proje kapsamında zemin etüt sondaj çalışmalarına başlandı^[16] ve yapılan çalışmaların ardından 8 istasyon belli oldu.^[17] 10 Şubat 2022'de hattın projesi Metro İstanbul tarafından tamamlanarak EGO'ya teslim edildi^[3] ve onay için Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'na gönderildi. Projenin ÇED raporunda hattın inşasına 2022'de başlanması ve 3,5 yıllık bir inşa sürecinin ardından 2025'te hizmete açılması öngörüldü.^[18] Proje Kasım 2022'de Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı'ndan onay aldı ve 2023 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yatırım Programı'nda yerini aldı.^[19] Yatırım programında projenin başlangıç tarihi olarak 2022, bitiş yılı olarak 2026 yılı yer almaktadır.^[20] Bu projenin finansmanı için 25 Haziran 2023'te Ankara Büyükşehir Belediyesi, Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) ve Fransız Kalkınma Ajansı (AFD) ile 4 yıl geri ödemesiz olmak üzere 12 yıl vadeli 250 milyon euro tutarında dış kredi sözleşmesi imzalanmıştır.^[21] 15 Ağustos 2023'te 1. etap ön yeterlilik gerçekleştirilmiştir. 2. etap, 8 Ocak 2024'te yapılmıştır. Fakat firmalardan gelen tekliflerin yaklaşık maliyeti aşması nedeniyle ihale iptal edilmiştir. Yeniden ihale sürecine girilmiştir.^[22] Yeniden ihale 26 Haziran 2024 tarihinde yapılması planlanmış^[23] fakat iptal edilmiştir, ihale ileri bir tarihe alınmıştır. Danışmanlık ihalesinin tarihi 24 Temmuz,^[24] inşaat ihalesinin tarihi 17 Eylül 2024 olarak açıklanmıştır. Hattın günlük olarak 300.000 kişinin kullanılması beklenmekte^[25] ve uzatmanın 2050 yılına kadar hattın yıllık yolcu sayısını yaklaşık %67 artırması beklenmektedir.^{[kaynak belirtilmeli]}

Proje kapsamında alınacak araç sayıları ise şu şekildedir:

Henüz plan aşamasında olup, Söğütözü'nden Orta Doğu Teknik Üniversitesi'ne kadar yaklaşık 5 km uzatılacak olan hat; Yüzüncüyıl ve ODTÜ olmak üzere iki istasyondan oluşacaktır.

Ankaray sistemi tamamen sürücü kontrollü bir sistem olduğundan dolayı trenlerin peronda duracağı yer sabit olmayıp, bu durum peron ayırıcı kapı sistemi inşa edilmesini, sinyalizasyon sistemi bilgisayar destekli bir versiyona güncellenmediği sürece, imkansız kılmaktadır.

Ankara'daki bütün toplu taşıma hatları şehir içi akıllı kart sistemi olan AnkaraKart ile entegredir. Bütün hat aynı tarife bölgesi içerisindedir. AnkaraKart kullanarak tek biniş tam kart tarifesi ücreti 9,50 ₺, indirimli tarife için 4,75 ₺'dir. AnkaraKart olmayan tek kullanımlık biletler içinse ücret 11 ₺'dir. Öğrencilere yönelik aylık 225 biniş karşılığında yapılan abonman ücreti 140 ₺'dir. Ankaray'a başka metro hatlarından ya da otobüs hatlarından aktarma yapmanın ücreti ise tam kart tarifesi için 3,50 ₺, indirimli tarife için 2,25 ₺'dir.^[26] Ankaray'dan metroya ve metrodan Ankaray'a aktarmalar istasyon içinden yapılır, bu aktarmalardan ek ücret alınmaz (A1 Maltepe - M4 Gar aktarması hariç).

• Ankara Metrosu
• Ankara'da ulaşım

Wikimedia Commons'ta Ankaray ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.