Balmumcu
İlçe haritası
Mahallenin ilçedeki yeri
Balmumcu, İstanbul'un Beşiktaş ilçesinde bulunan bir mahalle, semt. Barbaros Bulvarı'nın doğusunda, Yıldız'la Zincirlikuyu kavşağı arasında yer alır. Konumu itibarıyla, ticari işletmelerin yoğun olduğu mahallenin özellikle 1990-1997 yılları arasında iş yerlerinin sayısının hızla artması nedeniyle, 7000 üzerindeki yerleşik nüfusu 3000'lere gerilemiştir.
Tarihi
Bugünkü Balmumcu Mahallesi'nin bulunduğu yerde II. Mahmut döneminde (hükümdarlığı 1808-1839) aynı adla anılan bir çiftlik bulunuyordu. Balmumcu Kasrı denilen köşk daha sonra Abdülaziz döneminde yapılmıştı.
1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'ndaki (93 Harbi) yenilginin yarattığı göç dalgasının İstanbul'daki etkisinin bir sonucu olarak bir göçmen mahallesi olarak oluşmaya başlamıştır. Onu 20. yy başında Balmumcu Çiftliği'nin bir bölümünün iskanâ açılmasıyla oluşan Balmumcu Mahallesi izlemiştir.
Beşiktaş'ın mesirelerinden olan çiftlik, meyve bahçeleri ve çavuşüzümü bağlarıyla ünlüydü. Reşat Ekrem Koçu'ya göre, çiftliğe Balmumcu Çiftliği adı verilmesinin nedeni, II. Mahmut döneminde sokak ve bahçelerin mumlarla aydınlatılmaya başlanmasından sonra, burada mum imalatı yapılmasıdır. II. Mahmut'un çok sevdiği ve biraz ilerisindeki Zincirlikuyu Kasrı'na her geldiğinde uğramadan edemediği Balmumcu Çiftliği'nin, hanedan mülklerinden olduğu, İkinci Meşrutiyet'ten sonra Hazine-i Hassa malları Maliye Hazinesi'ne devredilirken de makama bağlı olarak bırakılan "Emlâk-i hakaniye" denilen mülkler grubunda bulunduğu bilinmektedir. II. Abdülhamid zamanında Çiftlik Veliaht Mehmed Reşad Efendi'ye tahsis edilmişti.
II. Meşrutiyet'te V. Mehmed (Reşad) tahta çıktıktan sonra Balmumcu Çiftliği'ni halka mesire olarak açtırdı. I. Dünya Savaşı'na kadar süren dönemde, Balmumcu Çiftliği mesiresine gelen halka çiftliğin meyvelerinden tabla tabla ikram edildiği anlatılır.
1918 yılında Sultan Reşad'ın ölümünden sonra Balmumcu Çiftliği ve Kasrı Seniye Sultan'a verilmiştir. 1923'te köşkte savaşta şehit düşenlerin çocukları için açılan Balmumcu Darüleytamı 1928'de lağvedilmiştir. Daha sonra çiftlik arazisi ve içindeki binalar askeriyeye verilmiş, Balmumcu köşkü 3. Jandarma Tugay Komutanlığı olmuş, köşkün müştemilatına da Jandarma Er Okulu yerleşmiştir. 27 Mayıs 1960'taki askerî harekâttan sonra Balmumcu Kışlası bir süre gözaltı ve tutukevi olarak kullanılmıştır. Seniye Sultan Kasrı ise 20 Nisan 1975'te yanmıştır.
Bölgenin çehresinin tümden değişmeye başlaması, Barbaros Bulvarı'nın açılmasından sonraya, 1960'lara rastlar. Bu yıllardan sonra bölgede yoğun yapılaşma başlamıştır. Levazım mahallesi 1990'ların başına kadar Balmumcu'ya bağlıydı.
Nüfus
| Yıl | Değişim | Nüfus | Tespit Yöntemi |
|---|---|---|---|
| 2007 | 2.541 | ADNKS | |
| 2008 |  3% | 2.454 | ADNKS |
| 2009 |  2% | 2.512 | ADNKS |
| 2010 | 1% | 2.543 | ADNKS |
| 2011 | 0% | 2.539 | ADNKS |
| 2012 | 1% | 2.575 | ADNKS |
| 2013 | 24% | 3.185 | ADNKS |
| 2014 | 7% | 3.399 | ADNKS |
| 2015 | 1% | 3.380 | ADNKS |
| 2016 | 22% | 4.129 | ADNKS |
| 2017 | 6% | 3.889 | ADNKS |
| 2018 | 4% | 3.735 | ADNKS |
| 2019 | 7% | 3.455 | ADNKS |
| 2020 | 9% | 3.141 | ADNKS |
| 2021 | 0% | 3.133 | ADNKS |
| 2022 | 3% | 3.045 | ADNKS |
| 2023 | 3% | 2.947 | ADNKS |
Kaynakça
- ^ a b "Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi". Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 9 Nisan 2024. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
- ^ "Coğrafi Numaralar". Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu. 19 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2024.
- ^ "İl bilgileri Haritası". Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı. 27 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2024.
- ^ "PTT posta kodu sorgulama". PTT. Erişim tarihi: 9 Haziran 2024. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
- ^ "Yüksek Seçim Kurulu Kararı" (PDF). Yüksek Seçim Kurulu. 3 Mart 2023. 3 Mart 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2024.
Wikimedia Commons'ta Balmumcu ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
