Piribeyli, Yunak

Piribeyli, Konya'nın Yunak ilçesine bağlı 2013 itibarı ile bir mahalledir.Yunak ilçesinin kuzeybatısında yer alan Piribeyli, dağlık bir bölgede konumlanmıştır. İlçe merkezine uzaklığı ise yaklaşık olarak 20 kilometredir.

Tarih

Kasaba meydani (dibegin basi) ve Atatürk heykeli
Kasaba meydanı (Dibekbaşı) ve Atatürk heykeli

Piribeyli yaklaşık 350 yıl önce kurulmuş bir Kasabadır. Elazığ Harput’tan gelen Kör Süleyman Bey isimli Türkmen tarafından, eski Pissia kalıntılarının bulunduğu yerde kurulduğu rivayet edilir. Bu aşirete Bekirbeyler aşireti denir. Daha sonra Atlantı'den gelen Türkmenler Hacı Mehmet Oğulları (Köleler), Çakırlar (Kokanlar), Aliağalar (Ezedinler) ve Avcıoğulları sülaleleridir. ilerleyen tarihlerde yerlesen diğer Türkmen sülaleleri ise, İbanlar (İnceoba’dan gelme), Beynamazlar (Yörük olup, Turgutdan gelme), Derviş Hocalar, Çiviler, Karabekirler ve Hıntalar.[1][2][3][4][5][6] Cumhuriyet dönemine kadar Medrese-i İlmiye okulunun bulunduğu ve eğitim merkezi olan Piribeyli, daha önceleri Afyon ili Emirdağ ilçesine bağlıyken, 24 Mart 1966'da Konya ili Yunak ilçesine bağlandı.[7] 27 Şubat 1971'de belediye statüsü alarak beldeye dönüştü.[8] 12 Kasım 2012'de TBMM'de kabul edilen 6360 sayılı kanun ile mahalle oldu.[9]

Pazar meydanı hava kuvvetleri şehitleri anıtı, merkez camii ve Piribeyli morgu.

Kurtuluş Savaşı sırasında Piribeyli, Yunan kuvvetleri tarafından işgal edilmiş olmasına rağmen, Sakarya Savaşı'ndan sonra Mürettep tümeni tarafından geri alınmıştır. Behiç Erkin gözetiminde Azarıköy-Piribeyli Dekovil hattı inşa edillerek, orduyu Büyük Taarruza hazırlamak için köyün çevresine geçici demiryolu döşenmişti. Piribeyli, Batı cephesinin karargahı olan Akşehir Karargahı'na yakınlığı ve stratejik konumu sebebiyle önemli bir rol oynadı. Köy halkı mühimmat taşıma görevini üstlendi, İnebolu - Akşehir arası kağnı arabaları ile levazım malzemeleri taşındı. Kasaba meydanında mücadeleyi simgeleyen devasa bir Atatürk heykeli bulunmaktatır. 28 Haziran 1977 tarihinde Türk Hava Kuvvetleri'ne ait F4-E Phantom savaş uçağı kasaba yakınlarına radar önleme görev uçusu sırasında düşmüştür. Türkiye'nin ilk F4 pilotlarından Üsteğmen Göksel Doğan ve Yüzbaşı Ali İlker Özgüler kazada hayatlarını kaybettiler. Piribeyli pazar meydanında düşen Türk Hava Kuvvetleri pilotları için ayrıca bir şehitlik anıtı yer almaktadır.[10][11][12][13][14]

Atatürk'ün Piribeyli kasabasıyla ilgili büyük taarruz öncesi orduyu güneye kaydırması ile ilgili meşhur sözü;[15]

“ İçeri doğru, Salih (Bozok) Bey’e seslenir;

“Çocuk İsmet Paşa’ya söyle, Mürettep Tümen’i Piribeyli’ye yanaştırsın. Zamanı geliyor”

„
Yukarı Piribeyli Merkez Akşemseddin Camii,1896.

Piribeyli adının tarihçesi

Cumhuriyetin ilanına kadar Medrese-i İlmiye okulunun bulunduğu eğitim merkezi olması büyük alimlerin yetişmesi ve bu alimlerin mesleklerinde üstad olmaları dolayısıyla halk arasında pirlerin beyi manasına gelen “Piribeyli” ismini aldığı bilinmektedir.

Piribeyli Çay Bahçesi

Önemli yerler

W. & A.K. Johnston. Anadolu. 1911 haritalarında yer alan Piribeyli.

Eski Piribeyli Kasabası Belediye parkında (Piribeyli Çay Bahçesi) çok sayıda Frigya ve Likaonya döneminden kalma antik mezar steli, mimari parçalar ve pithoslar bulunmaktadır. Piribeyli çevresinde çok fazla tümülüs yer almaktadır. Piribeyli'de morg, mezarlık, Piribeyli Eski Futbol Stadyumu ve Halısahası, halk kütüphanesi, sağlık ocağı, PİO yatılı okulu, Merkez İlköğretim okulu (aşağı okul), Mehmet Akif Ersoy İlköğretim okulu ve Piribeyli Çok programlı Anadolu lisesi mevcuttur. Piribeyli'de 3 adet Cami bulunmaktadır. Kör Süleyman Bey anıt mezarının bulunduğu Piribeyli Merkez Akşemseddin Camii, Hasan Fatih Camii ile Piribeyli Kur'an Kursu ve Söğütlü Camii. Eski Belediye'ye ait faal kaloriferli otel ve halk düğün salonu mevcuttur.[16][17][18]

Piribeyli Eski Mahalleleri ve Yaylaları;

  • Güneştepe Mahallesi
  • Zafer Mahallesi
  • Cumhuriyet Mahallesi
  • Hasanbeyler Mahallesi
  • Kapaklı Yaylası
  • Şakşak Yaylası[19]

Piribeyli çevresinde bulunan höyükler;

  • Hasanbeyler Yaylası Höyüğü
  • Karataş Höyüğü
  • Höyüktepe
  • Karşıyaka

Ekonomik durumu

Halkın genel geçim kaynağı çiftçilik ve hayvancılıktır. Buğday, arpa, mısır, nohut ve mercimek gibi tarım ürünlerinin yetiştiriciliği yapılmaktadır. Ayrıca hayvancılık da köyün ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır. Halkın büyük çoğunluğu Avrupa da idareci ve işçi olarak çalışmaktadır.[20] Piribeyli'deki gurbetçiler, genellikle yaz aylarında köylerine dönerek aileleriyle vakit geçirirler veya geleneksel tatil ve bayram kutlamalarına katılırlar. Gurbetçiler, köylerine yaptıkları ziyaretlerde genellikle ekonomik ve sosyal açıdan köye katkı sağlarlar.

Nüfus

YIL TOPLAM NÜFUSU
2016 1.023
2015 1.044
2014 1.117
2013 1.181
2012 1.348
2011 1.556
2010 1753
2009 1.944
2008 2037
2007 1989
2000 3479
1995 5785
1990 3168

Ayrıca bakınız

  • Pissia : Kalıntıları Piribeyli yakınlarında yer alan Amorium yerleşkesi.[21]
  • Amorium : Piribeyli yakınlarındaki Hisarköy'de yer alan Bizansın 7. yüzyılda ikinci büyük ve yağmalanmış şehri.
  • Amorion'un yağmalanması

Dış bağlantılar

  • Resmi Web Sitesi

Kaynakça

  1. ^ "Atatürk Kültür Merkezi Kütüphanesi (1.7.7.1912)". kutuphane.akmb.gov.tr. 30 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2020. 
  2. ^ Waelkens, M. (1977). "PHRYGIAN VOTIVE AND TOMBSTONES AS SOURCES OF THE SOCIAL AND ECONOMIC LIFE IN ROMAN ANTIQUITY". Ancient Society. 8: 277-315. ISSN 0066-1619. 
  3. ^ Lightfoot, C. S.; Ivison, E. A. (2001). "The Amorium Project: The 1998 Excavation Season". Dumbarton Oaks Papers. 55: 371-399. doi:10.2307/1291826. ISSN 0070-7546. 
  4. ^ Lightfoot, C. S.; Ivison, E. A. (1995). "Amorium Excavations 1994: The Seventh Preliminary Report". Anatolian Studies. 45: 105-138. doi:10.2307/3642917. ISSN 0066-1546. 
  5. ^ Anderson, J. G. C. (1899). "Exploration in Galatia cis Halym. II". The Journal of Hellenic Studies. 19: 280-318. doi:10.2307/623855. ISSN 0075-4269. 
  6. ^ Lambrechts, P.; Bogaert, R. (1968). "INSCRIPTIONS INÉDITES DE PESSINONTE". L'Antiquité Classique. 37 (2): 540-550. ISSN 0770-2817. 
  7. ^ "Kararnameler" (PDF). Resmî Gazete. 31 Mart 1966. 11 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Ağustos 2022. 
  8. ^ "Kararnameler" (PDF). Resmî Gazete. 16 Mart 1971. 4 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2021. 
  9. ^ "Kanun No. 6360". 15 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2014. 
  10. ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2020. 
  11. ^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2015. 
  12. ^ http://www.tayyareci.com/hvsehitleri/cilt3-1966-98/…/175.htm[ölü/kırık bağlantı]
  13. ^ https://www.facebook.com/sehitgokseldogan [yalın URL]
  14. ^ "dekovil piribeyli". 28 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  15. ^ "Atatürk piribeyli". 19 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  16. ^ "Türkiyedeki Tüm Camiiler". Netdata. 13 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2024. 
  17. ^ "piribeyli eski çag durumu". 25 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  18. ^ "Piribeyli çay bahçesi yenilendi". www.yunak.bel.tr. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2024. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
  19. ^ "KONYA LİNK VE İLAN REHBERİ - YUNAK MUHTAR". konyaekle.tr.gg. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2024. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
  20. ^ De Bock, Jozefien (2018). Parallel Lives Revisited: Mediterranean Guest Workers and their Families at Work and in the Neighbourhood, 1960-1980. 1. Berghahn Books. ISBN 978-1-78533-778-9. 
  21. ^ Ballance, M. H. (1958). "Roman Roads in Lycaonia". Anatolian Studies. 8: 223-234. doi:10.2307/3642421. ISSN 0066-1546.