42 Batalion Straży Granicznej
Historia | |
Państwo | Polska |
---|---|
Sformowanie | 1922 |
Rozformowanie | 1923 |
Tradycje | |
Rodowód | 42 Batalion Celny |
Dowódcy | |
Pierwszy | kpt. Henryk Schenk |
Organizacja | |
Dyslokacja | Sopoćkinie |
Formacja | Straż Graniczna |
Podległość | Komenda Powiatowa Straży Granicznej w Sopoćkiniach |
42 Batalion Straży Granicznej – jednostka organizacyjna Straży Granicznej w II Rzeczypospolitej.
Formowanie i zmiany organizacyjne
Wykonując postanowienia uchwały Rady Ministrów z 23 maja 1922 roku, Minister Spraw Wewnętrznych rozkazem z 9 listopada 1922 roku zmienił nazwę „Bataliony Celne” na „Straż Graniczną”[1]. Wprowadził jednocześnie w formacji nową organizację wewnętrzną[2]. 42 batalion celny przemianowany został na 42 batalion Straży Granicznej.
42 batalion Straży Granicznej funkcjonował w strukturze Komendy Powiatowej Straży Granicznej w Sopoćkiniach. Jego dowództwo stacjonowało też w Sopoćkiniach[3]. W skład batalionu wchodziły cztery kompanie strzeleckie oraz jedna kompania karabinów maszynowych w liczbie 3 plutonów po 2 karabiny maszynowe na pluton[4]. Dowódca batalionu posiadał uprawnienia dyscyplinarne dowódcy pułku. Cały skład osobowy batalionu obejmował etatowo 614 żołnierzy, w tym 14 oficerów[5].
W 1923 roku batalion przekazał swój odcinek oddziałom Policji Państwowej i został rozwiązany[6].
Służba graniczna
W grudniu 1922 batalion ochraniał odcinek granicy państwowej długości 45 km od Rygoli do Przewałki /wył./[7].
Na przełomie 1922 i 1923 do dyspozycji Komendy Powiatowej Policji Państwowej w Sejnach przydzielono z batalionu 1 oficera i 56 szeregowych. Po przydzieleniu do policji, żołnierze zostali przemundurowani i pełnili służbę na podstawie regulaminów policyjnych. Ich zadaniem była obrona ludności na terenie polskiego pasa neutralnego przed atakami litewskich partyzantów[8].
Z dniem 30 kwietnia 1923 dokonano korekty obsadzenia granic. 42 batalion zajmował odcinek około 45 km od wsi Rachelany do Niemna przy ujściu Kanału Augustowskiego i wystawiał 17 placówek[9].
W dniach 25-30 czerwca 1923 pododcinek ochraniany przez batalion, wraz z wyposażeniem granicznym oraz większością sprzętu, został przekazany Policji Państwowej. Większość oficerów zdecydowała się na służbę w oddziałach granicznych policji[10].
- Sąsiednie bataliony
Żołnierze batalionu
- Komendanci batalionu
stopień | imię i nazwisko | okres pełnienia służby | kolejne stanowisko |
---|---|---|---|
kapitan | Henryk Schenk | IX 1922[11] – | |
kapitan | Ignacy Buś[12] | był w 1923 |
Struktura organizacyjna
Ordre de Bataille 42 batalionu Straży Granicznej w Sopoćkiniach na dzień 1 grudnia 1922 | ||||
---|---|---|---|---|
kompania | 1. Rudawka | 3. Radziwiłki | 2. Szabany | 4. Nowiki[a] |
placówka | 7. Rygole | 5. Wołkuszek | 2. Mielniki | |
placówka | 12. | 9. | 5. | |
placówka | 13. | 4. Czordek | 4. | |
placówka | 14. | 8. | 1. Świętojańsk | |
placówka | 6. Kurzyniec | 7. | 3.Szabany | |
placówka | 11. | 3 | 2.Świętojańsk | |
placówka | 10. | 6. | 1. |
Ordre de Bataille 42 batalionu Straży Granicznej w Sopoćkiniach w maju 1923[9] | ||||
---|---|---|---|---|
kompania | 1. Kadysz Rządowy | 2. Kalety | 3. Berżniki | 4. odwód |
Uwagi
- ↑ 4 kompania znajdowała się „na przeszkoleniu”
Przypisy
- ↑ Bereza i Szczepański 2014 ↓, s. 25.
- ↑ Prengel-Boczkowska 2009 ↓, s. 5.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 79.
- ↑ Dominiczak 1997 ↓, s. 246.
- ↑ Dominiczak 1992 ↓, s. 82.
- ↑ Prochwicz i Kępa 2003 ↓, s. 19.
- ↑ Materiały dyslokacyjne SG ↓, s. 196.
- ↑ Ochał 2017 ↓, s. 122.
- ↑ a b Materiały dyslokacyjne SG ↓, s. 237.
- ↑ Ochał 2017 ↓, s. 127.
- ↑ Rozkazy organizacyjne KG SG 1922–1923 ↓, s. 21.
- ↑ Ochał 2017 ↓, s. 126.
Bibliografia
- Hubert Bereza, Kajetan Szczepański: Centralna Szkoła Podoficerska KOP. Grajewo: Towarzystwo Przyjaciół 9 PSK, 2014. ISBN 978-83-938921-7-4.
- Henryk Dominiczak: Granica wschodnia Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1919–1939. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10202-0.
- Henryk Dominiczak: Granice państwa i ich ochrona na przestrzeni dziejów 966–1996. Warszawa: Wydawnictwo „Bellona”, 1997. ISBN 83-11-08618-4.
- Artur Ochał: Na litewskiej rubieży. Brygada KOP „Grodno” (1929–1939). Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2017. ISBN 978-83-8098-148-5.
- Teresa Prengel-Boczkowska: Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego „Straż Graniczna (1922−1923)”. Szczecin: Archiwum Straży Granicznej, 2009.
- Jerzy Prochwicz, Zbigniew Kępa. ABC formacji granicznych II Rzeczypospolitej. „Problemy Ochrony Granic”. 24, 2003. Ketrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej. ISSN 1505-1757.
- Materiały dotyczące spraw dyslokacyjnych:przeniesienia siedzib komend, baonów Straży Granicznej , obszary odcinków granicznych, 1922–1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Rozkazy organizacyjne Komendy Głównej Straży Granicznej 1922−1923 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- p
- d
- e
- p
- d
- e
- Główna Komenda Straży Granicznej
komendy wojewódzkie SG | |
---|---|
komendy powiatowe SG | |
bataliony SG |