Cerkiew św. Bazylego w Żernicy Wyżnej

Cerkiew św. Bazylego
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 podkarpackie

Miejscowość

Żernica Wyżna

Wyznanie

katolickie

Kościół

greckokatolicki

Wezwanie

św. Bazylego Wielkiego

Historia
Data zakończenia budowy

1800

Data zamknięcia

1947

Położenie na mapie gminy Baligród
Mapa konturowa gminy Baligród, u góry po prawej znajduje się punkt z opisem „Żernica Wyżna, cerkiew”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Żernica Wyżna, cerkiew”
Położenie na mapie województwa podkarpackiego
Mapa konturowa województwa podkarpackiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Żernica Wyżna, cerkiew”
Położenie na mapie powiatu leskiego
Mapa konturowa powiatu leskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Żernica Wyżna, cerkiew”
Ziemia49°22′01,9″N 22°19′35,9″E/49,367194 22,326639
Multimedia w Wikimedia Commons

Cerkiew św. Bazylego w Żernicy Wyżnej – murowana cerkiew greckokatolicka, dawniej parafialna, znajdująca się w Żernicy Wyżnej, wzniesiona w 1800.

Od 1947, po wysiedleniach, stała opuszczona i popadła w ruinę. W latach 2008–2013 wyremontowana i przywrócona do kultu.

Historia

W 1511 była cerkiew prawosławna w Żernicy zapewne drewniana[1]. W 1800 zbudowano murowaną cerkiew greckokatolicką w miejscu poprzedniej drewnianej wzmiankowanej w 1756. Konsekrowano ją 26 września 1800. W 1921 na 888 mieszkańców wsi 763 było grekokatolikami[2]. W 1936 rozbudowana, przedłużono nawę w kierunku zachodnim, dobudowano kruchtę i zakrystię oraz wykonano polichromię wnętrza. Po wojnie wieś uległa wysiedleniu i zniszczeniu. Cerkiew po 1947 stała opuszczona. W lutym 1953 została przekazana PGR-owi w Średniej Wsi. Przez kolejne lata ulegała stopniowej dewastacji[3]. W cerkwi urządzono magazyn nawozów mineralnych. Z ruchomego wyposażenia nie zachowało się prawie nic. Zachowała się tylko jedna ikona Chrystusa Pantokratora z dawnego ikonostasu i znajduje się w Muzeum w Sanoku[1]. Rozkradziono nawet storczykową konstrukcję więźby dachowej. Stojącą obok dzwonnicę murowaną rozebrano w latach 60. XX w. W 1994 naprawiono dach[4]. Wewnątrz ocalały polichromie przedstawiające św. Olgę, kniazia Włodzimierza i Chrystusa w ogrodzie Oliwnym[1].

Ruinę cerkwi postanowił wyremontować własnym kosztem właściciel wsi od 2005 Jan Słabik, przedsiębiorca z Krosna. W latach 2008–2013 poddano ją gruntownej restauracji. Wstawiono zupełnie nowy ikonostas autorstwa Wołodymyra Romaniwa. 29 września 2013 odprawiono nabożeństwo greckokatolickie na otwarcie cerkwi[1][5].

  • Elewacja frontowa
    Elewacja frontowa
  • Widok ogólny
    Widok ogólny
  • Widok od strony prezbiterium
    Widok od strony prezbiterium

Przypisy

  1. ↑ a b c d Andrzej Potocki: Cerkiew greckokatolicka w Żernicy Wyżnej. Tablica informacyjna obok świątyni, dostęp: 2021-05-04.
  2. ↑ Wojciech Krukar, Paweł Swianiewicz, Tadeusz Andrzej Olszański, Paweł Luboński: Bieszczady. Przewodnik dla prawdziwego turysty. Oficyna wydawnicza Rewasz, Pruszków 2020, s. 388, 389. ISBN 978-83-8122-024-8.
  3. ↑ Stanisław Kryciński: Cerkwie w Bieszczadach. Wydawnictwo "Rewasz", Pruszków 2005, s. 48, 49. ISBN 83-89188-38-4.
  4. ↑ Maciej Skowroński, Arkadiusz Komski, Agata Skowrońska-Wydrzyńska: Cerkwie bieszczadzkie. Wydawnictwo "Fundacja", Nowy Sącz 2001, s. 9. ISBN 83-913147-2-3.
  5. ↑ Ewa Gorczyca: Przedsiębiorca z Krosna odbudował cerkiew i wyremontował kościółek Żernicy Niżnej i Wyżnej. nowiny24.pl. [dostęp 2021-07-29]. (pol.).