Marian Opania
 | |||
| Data i miejsce urodzenia | 1 lutego 1943 | ||
|---|---|---|---|
| Zawód | aktor | ||
| Współmałżonek | Anna Opania[1] | ||
| Lata aktywności | od 1962 | ||
| Zespół artystyczny | |||
| Teatr Ateneum w Warszawie | |||
| Odznaczenia | |||
   | |||
| |||
| |||
Marian Opania (ur. 1 lutego 1943 w Puławach) – polski aktor teatralny, filmowy i dubbingowy, wykonawca piosenki aktorskiej, artysta kabaretowy.
Życiorys
Urodził się 1 lutego 1943 w Puławach jako drugi syn Juliana i Jadwigi. Jego ojciec był oficerem piechoty Wojska Polskiego, zginął w powstaniu warszawskim[2].
W 1960 ukończył I Liceum Ogólnokształcące im. A.J. ks. Czartoryskiego w Puławach[1]. W 1964 został absolwentem Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Warszawie.
Należał do grupy najciekawszych młodych aktorów rozpoczynających swoją karierę na początku lat 60. W 1962 wcielając się w rolę Miśka w noweli Warszawa w filmie ''Miłość dwudziestolatków” (L’amour à vingt ans) Andrzeja Wajdy zadebiutował na dużym ekranie. W teatrze zadebiutował w 1964 rolą Księcia Edwarda w sztuce „Edward II” Christophera Marlowe’a w reżyserii Stanisława Bugajskiego, na scenie Teatru Klasycznego w Warszawie.
Za role Pawła w Skoku i Truchaczka (młodego bohatera wydarzeń „czarnej niedzieli” w Bydgoszczy w 1939) w Sąsiadach, Opania otrzymał w 1970 Nagrodę im. Zbyszka Cybulskiego. W tych latach wielokrotnie wcielał się w postacie nadwrażliwych młodzieńców, czasem zawadiackich, szarpanych nadziejami i rozterkami swojego wieku. Jedną z jego najbardziej złożonych ról był Tadeusz, bohater filmu Antoniego Krauzego – „Palec boży” z 1972, młody prowincjusz walczący o zrealizowanie swoich marzeń.
Wystąpił w filmie „Człowiek z żelaza” Andrzeja Wajdy (1981), który otrzymał Złotą Palmę na 34. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes, wielu dziełach komediowych m.in. w serialu Stanisława Barei „Zmiennicy” (1986), filmie „Rozmowy kontrolowane” Sylwestra Chęcińskiego (1991) czy „Saunie” Filipa Bajona (1992). Występował jako profesor Zybert w serialu TVP2 „Na dobre i na złe” (1999) i jako ojciec tytułowej bohaterki w serialu TVN „Prawo Agaty” (2012), w filmach „Mała matura 1947” Janusza Majewskiego (2010), „Wałęsa. Człowiek z nadziei” Andrzeja Wajdy (2013) oraz „Bogowie” Łukasza Palkowskiego (2014) i innych.
W 2016 zagrał w komedii „7 rzeczy, których nie wiecie o facetach” w reżyserii Kingi Lewińskiej. W teatrze Opania występował m.in. w spektaklach Józefa Szajny w warszawskim Teatrze Studio. Występował także w spektaklach muzycznych, m.in. w „Brelu” Emiliana Kamińskiego i Wojciecha Młynarskiego (1985) oraz w „Wysockim” (1989) czy „Hemarze” (1987).
Od 1965 związany jest z Teatrem Telewizji, gdzie wziął udział w prawie stu spektaklach. Wystąpił w około dwustu przedstawieniach Teatru Polskiego Radia[3].
W latach 1964–1971 występował w Teatrze Klasycznym w Warszawie, następnie w Teatrze Studio (1971–1977), Teatrze Kwadrat (1978) i Teatrze Komedia (1979–1981). Od 1981 jest aktorem Teatru Ateneum w Warszawie. Na deskach teatru gra monogram „W progu” Glena Bergera w reżyserii Bartosza Konopki, którego premiera odbyła się 12 czerwca 2013[4].
Znany z wykonań piosenki aktorskiej, z występów w kabaretach i ról komediowych. Współpracował m.in. z Teatrem Scena Prezentacje w Warszawie. Przez wiele lat współpracował z Marcinem Wolskim i kabaretem „60-tka”. Wraz z Wiktorem Zborowskim tworzył kabaret „Super-duo”. Wykonywał pieśni Włodzimierza Wysockiego, Bułata Okudżawy, Jacques’a Brela w tłumaczeniu Wojciecha Młynarskiego, teksty Antoniego Słonimskiego, Juliana Tuwima, Mariana Hemara, Jonasza Kofty, Marcina Wolskiego czy Jana Pietrzaka[5].
W 2015 nagrał płytę z piosenkami Leonarda Cohena i Jaromira Nohavicy – Opania Cohen Nohavica[6].
Życie prywatne
Żonaty z Anną, z którą poznali się w 1960[7]. Mają dwoje dzieci, aktora Bartosza Opanię oraz córkę Magdalenę. Jest rzeźbiarzem amatorem[8].
Zespoły artystyczne
- Teatr Klasyczny w Warszawie 1964 – 1972 aktor
- Teatr Studio Warszawa 1972 – 1977 aktor
- Teatr Kwadrat Warszawa 1978 – 1978 aktor
- Teatr Komedia Warszawa 1979 – 1981 aktor
- Teatr Ateneum im. Stefana Jaracza Warszawa od 1981 aktor
Odznaczenia i nagrody
- Nagroda im. Zbyszka Cybulskiego od tygodnika „Ekran” dla najlepszego młodego aktora roku za role w filmach Skok i Sąsiedzi (1970).
- Odznaka Honorowa „Zasłużony Działacz Kultury” (1988).
- Nagroda na Festiwalu Polskiej Twórczości Telewizyjnej za rolę w spektaklu Moskwa-Pietuszki (1992).
- Nagroda za najlepszą rolę męską na Festiwalu Polskiej Twórczości Telewizyjnej za film Sauna (1993).
- Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (2003)[9][10].
- Nagroda Teatru Polskiego Radia Wielki Splendor (2004)[11].
- Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2009)[12].
Filmografia
|
|
Polski dubbing
|
|
Dyskografia
- Marek Grechuta – Pieśni Marka Grechuty do słów Tadeusza Nowaka (1979), w utworach „Spił się mój anioł” oraz „Chcę być pomylony”
- Złota kolekcja – Portrety muzyczny – Cukierki dla panienki mam (2001)
- Fascynacje (2013)[13]
Przypisy
- ↑ a b Tygodnik „Życie na Gorąco” nr 27, 7 lipca 2016, s. 68–69.
- ↑ Julian Opania. 1944.pl. [dostęp 2018-10-31].
- ↑ Marian Opania [online], dziennikteatralny.pl [dostęp 2021-07-21] .
- ↑ Marian Opania | Życie i twórczość | Artysta [online], Culture.pl [dostęp 2021-07-21] (pol.).
- ↑ Marian Opania, muzeum.krosno.pl [dostęp 2021-07-21] [zarchiwizowane 2021-07-21] (pol.).
- ↑ Marian Opania: Cohen i Nohavica to zbliżone światy [online], PolskieRadio.pl [dostęp 2021-07-21] .
- ↑ Marian Opania już 60 lat świętuje z żoną tę rocznicę. I nie chodzi o datę ślubu [online], Fakt24.pl, 21 września 2020 [dostęp 2021-07-21] (pol.).
- ↑ Rzeźbienie to moja modlitwa. Z Marianem Opanią o rzeźbiarstwie, aktorstwie i wierze rozmawia Rafał Dajbor. „Stolica”, s. 44–46, październik 2017.
- ↑ M.P. z 2003 r. nr 34, poz. 445 – pkt 7.
- ↑ Odznaczenia dla zasłużonych pracowników Teatru Ateneum. prezydent.pl, 31 marca 2003. [dostęp 2010-01-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (27 marca 2010)].
- ↑ Wielki Splendor – nagrody Teatru Polskiego Radia wręczone. prsa.pl, 2008-12-01. [dostęp 2010-12-06].
- ↑ Glorie dla przedstawicieli świata rozrywki. mkidn.gov.pl, 20 maja 2009.
- ↑ Fascynacje Marian Opania. mtj.pl. [dostęp 2016-06-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-10-30)].
Linki zewnętrzne
- Marian Opania w bazie IMDb (ang.)
- Marian Opania w bazie Filmweb
- Marian Opania w bazie filmpolski.pl
- Marian Opania, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2021-04-09] .
- Kabaret Super Duo Marian Opania, Wiktor Zborowski. [dostęp 2021-09-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-01-02)].
- Marian Opania: gwiazdor na bosaka. cialo-umysl-dusza.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-03)].
- Marian Opania na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
Kontrola autorytatywna (osoba):
- PWN: 3951241
- ETP: 39
Identyfikatory zewnętrzne:
- FilmPolski.pl: 111507
