Azimuddin Hanafi
Munshi Azimuddin al-Hanafi | |
---|---|
Personal | |
Born | 1838 Gozadia, Mymensingh District, Bengal Presidency |
Died | 1922 (aged 83–84) |
Religion | Islam |
Denomination | Sunni |
Jurisprudence | Hanafi |
Movement | Taiyuni |
Muslim leader | |
Disciple of | Karamat Ali Jaunpuri |
Munshi Azimuddin Hanafi (1838–1922) was a Bengali Islamic scholar, social reformer, orator, poet and author.[1]
Early life and family
Munshi Azimuddin was born in 1838 to a Bengali Muslim family of Munshis in the village of Gozadia in the Mymensingh District of the Bengal Presidency (present-day Kishoreganj District, Bangladesh).[2] His father, Munshi Borhanullah, was a bibliophile. The family was descended from one of the Mughal emperor Aurangzeb's ministers that were based in Jahangir Nagar, who later settled in Gozadia, which was under the jurisdiction of the Zamindars of Jangalbari.[3]
Education
Azimuddin studied at the local maktab up until the age of eleven years. He then pursued further Islamic studies in Calcutta and Bombay. He became a disciple of Karamat Ali Jaunpuri, founder of the Taiyuni movement, and associated himself with the Hanafi school of jurisprudence.[1]
Career
Munshi Azimuddin Hanafi rose to prominence as he engaged in literary and physical debates with Faraizi scholars, particular regarding Friday prayers. He performed the Hajj pilgrimage twice, travelling to Mecca by foot on both occasions. Azimuddin also supported the idea that British India was not a territory of war.[4]
He wrote most of his books in Bengali in the puthi format and covered a variety of topics such as Islamic theology, history and women's rights.[5] A small number of his works were written in Arabic and Urdu, and he was also proficient in Persian. Azimuddin has a large body of work titled Asrār as-Ṣalāh. His most notable work in Urdu was Resāla-e-Azīmuddīn Hanafī (1895) which challenged critics of the Hanafi school of thought.[6] This work was published from the Ahmadi Press in Calcutta and began with a qasida written in Urdu.[7] Azimuddin Hanafi translated the Futūḥ al-Shām by Al-Waqidi into Bengali for the first time. Some of his other Bengali works include:[1]
- Āsaknāmā (1865)
- Qāzīnāmā (1865)
- Nājātul Islām (1870)
- Aqalnāmā (1893)
- Ġazabnāmā (1897)[8]
- Bangla Bāra Salār Māne
- Kôlir Dhôrmô
- Mawlānā Abdul Hai O Azimuddiner Bahas
- Rasūler Kursīnāmā
- Desher Shobha (1881)
- Dukkher Sagôr (1913)
Death and legacy
Munshi Azimuddin Hanafi died in Bengal in 1922. His works are preserved at the library of the India Office in London.[1] In 2005, Muhammad Abdur Rashid Bhuiyan published a research paper on Azimuddin's life titled Munshi Azimuddin Nama.[9][10]
References
- ^ a b c d Ashraful Islam, Muhammad (2012). "Hanafi, Munshi Azimuddin". In Islam, Sirajul; Miah, Sajahan; Khanam, Mahfuza; Ahmed, Sabbir (eds.). Banglapedia: the National Encyclopedia of Bangladesh (Online ed.). Dhaka, Bangladesh: Banglapedia Trust, Asiatic Society of Bangladesh. ISBN 984-32-0576-6. OCLC 52727562. OL 30677644M. Retrieved 20 August 2024.
- ^ Nizam, A. T. Muhammad (6 August 2021). "কিশোরগঞ্জের সাহিত্য" [Literature of Kishoreganj]. Jugantor (in Bengali).
- ^ Ashraful Islam, Muhammad (2012), "হানাফি, মুনশি আজিমুদ্দিন", in Sirajul Islam and Ahmed A. Jamal (ed.), Banglapedia: National Encyclopedia of Bangladesh (in Bengali) (Second ed.), Asiatic Society of Bangladesh
- ^ Muhammad Mojlum Khan (21 October 2013). "Mawlana Karamat Ali Jaunpuri". The Muslim Heritage of Bengal: The Lives, Thoughts and Achievements of Great Muslim Scholars, Writers and Reformers of Bangladesh and West Bengal. Kube Publishing. p. 100.
- ^ Akhtaruzzaman, Mohammad (11 March 2022). "পূর্ববঙ্গে বই প্রকাশনার ক্রমবিবর্তন". Amar Sangbad (in Bengali).
- ^ Sadrulhaq, Muhammad (1981). انکشافات (in Urdu). Dabistān-i Jadīd. p. 102.
- ^ Khan, Muhiuddin (1969). পূর্ব পাকিস্তানে উর্দু [Urdu in East Pakistan] (in Bengali). Pakistan Publications. p. 38.
- ^ Mamoon, Muntassir (1991). ঢাকার সাংস্কৃতিক ইতিহাসের উপাদান. Pallab Publishers. p. 63, 132.
- ^ Sadi, Aminul Haq (31 October 2019). "খেই হারিয়ে ফেলেছেন কিশোরগঞ্জের লেখক মো.আ. রশিদ ভুইয়া". FNS 24 (in Bengali).
- ^ "করোনায় আক্রান্ত হয়ে মারা গেলেন কলামিস্ট আব্দুর রাশিদ ভূইয়া". Dhaka Times (in Bengali). 1 July 2021.
- v
- t
- e
- Abu Hanifa (founder of the school; 699–767)
- Abu Yusuf (738–798)
- Ibn al-Mubarak (726–797)
- Muhammad al-Shaybani (749–805)
- Yahya ibn Ma'in (774–807)
- Waki' ibn al-Jarrah (d. 812)
- Isa ibn Aban (d. 836)
- Ahmad ibn Abi Du'ad (777–854)
- Yahya ibn Aktham (d. 857)
- Al-Hakim al-Tirmidhi (d. 869)
- Al-Ḫaṣṣāf (d. 874)
- Abu Bakr al-Samarqandi (d. 882)
- Al-Tahawi (843–933)
- Abu Mansur al-Maturidi (853–944)
- Al-Hakim al-Samarqandi (b. 874)
- Al-Jassas (917–981)
- Abu al-Layth al-Samarqandi (944–983)
- Abu al-Husayn al-Basri (d. 1044)
- Karima al-Marwaziyya (969–1069)
- Ali Hujwiri (1009–1072)
- Al-Bazdawi (1010–1089)
- Al-Sarakhsi (d. 1090)
- Abu al-Yusr al-Bazdawi (1030–1100)
- Abu al-Mu'in al-Nasafi (d. 1115)
- Abu al-Thana' al-Lamishi
- Abu Ishaq al-Saffar al-Bukhari (d. 1139)
- Ibn al-Malāḥimī (d. 1141)
- Yusuf Hamadani (1062–1141)
- Abu Hafs Umar al-Nasafi (1067–1142)
- Al-Zamakhshari (1074–1143)
- Siraj al-Din al-Ushi (d. 1180)
- Nur al-Din al-Sabuni (d. 1184)
- Fatima al-Samarqandi (d. 1185)
- Al-Kasani (d. 1191)
- Jamal al-Din al-Ghaznawi (d. 1197)
- Burhan al-Din al-Marghinani (1135–1197)
- Rumi (1207–1273)
- Jalaluddin Tabrizi (d. 1228)
- Qutbuddin Bakhtiar Kaki (1173–1235)
- Mu'in al-Din Chishti (1143–1236)
- Baba Farid (1173–1266)
- Abu Tawwama (d. 1300)
- Abu al-Barakat al-Nasafi (d. 1310)
- Nizamuddin Auliya (1238–1325)
- Uthman bin Ali Zayla'i (d. 1342)
- Shah Jalal Mujarrad (1271–1346)
- Uthman Siraj ad-Din (1258–1357)
- Ala al-Haq (1301–1384)
- Jahaniyan Jahangasht (1308–1384)
- Akmal al-Din al-Babarti (d. 1384)
- Al-Taftazani (1322–1390)
- Ibn Abi al-Izz (1331–1390)
- Shams al-Din al-Samarqandi (1350–1410)
- Al-Sharif al-Jurjani (1339–1414)
- Nur Qutb Alam (d. 1416)
- Shams al-Din al-Fanari (1350–1431)
- 'Ala' al-Din al-Bukhari (1377–1438)
- Husam ad-Din Manikpuri (d. 1449)
- Badr al-Din al-Ayni (1361–1451)
- Al-Kamal ibn al-Humam (1388–1457)
- Ali Qushji (1403–1474)
- Khidr Bey (b. 1407)
- Zenbilli Ali Cemali Efendi (1445–1526)
- Ibn Kemal (1468–1536)
- Abdul Quddus Gangohi (1456–1537)
- Ibrāhīm al-Ḥalabī (1460–1549)
- Fahreddin-i Acemi (d. 1460)
- Muhammad Ghawth (1500–1562)
- Nagore Shahul Hamid (1504–1570)
- Mosleh al-Din Lari (1510–1572)
- Muhammad Birgivi (1522–1573)
- Ebussuud Efendi (1490–1574)
- Hamza Makhdoom (1494–1576)
- Wajihuddin Alvi (1490–1580)
- Taşköprülüzade Ahmet (1495–1561)
- Yaqub Sarfi Kashmiri (1521–1595)
- Sadeddin Efendi (1536–1599)
- Mustafa Selaniki (d. 1600)
- Ali al-Qari (d. 1606)
- Ahmad Sirhindi (1564–1624)
- Esad Efendi (1570–1625)
- Kadızade Mehmed (1582–1635)
- 'Abd al-Haqq al-Dehlawi (1551–1642)
- Mehmed Efendi (1595–1654)
- Kâtip Çelebi (1609–1657)
- Jana Begum
- Shihab al-Din al-Khafaji (1569–1659)
- Khayr al-Din al-Ramli (1585–1671)
- Syed Rafi Mohammad (d. 1679)
- Mir Zahid Harawi (d. 1689)
- Syed Inayatullah (d. 1713)
- Shah Abdur Rahim (1644–1719)
- Zinat-un-Nissa Begum (1643–1721)
- Syed Hayatullah (d. 1722)
- Abd al-Ghani al-Nabulsi (1641–1731)
- Syed Mohammad Zaman (d. 1756)
- Hashim Thattvi (1692–1761)
- Shah Waliullah Dehlawi (1703–1762)
- Shah Nuri Bengali (d. 1785)
- Mirza Mazhar Jan-e-Janaan (1699–1781)
- Murtada al-Zabidi (1732–1790)
- Sanaullah Panipati (1730–1810)
- Syed Mohammad Rafi (d. 1803)
- Majduddin (d. 1813)
- Çerkes Halil Efendi (d. 1821)
- Ghulam Ali Dehlavi (1743–1824)
- Shah Abdul Aziz (1746–1824)
- Fatima al-Fudayliya (d. 1831)
- Syed Ahmad Barelvi (1786–1831)
- Syed Mir Nisar Ali (1782–1831)
- Ibn Abidin (1784–1836)
- Haji Shariatullah (1781–1840)
- Shah Muhammad Ishaq (1783–1846)
- Mamluk Ali Nanautawi (1789–1851)
- Mahmud al-Alusi (1802–1854)
- Fazl-e-Haq Khairabadi (1796–1861)
- Dudu Miyan (1819–1862)
- Karamat Ali Jaunpuri (1800–1873)
- Al-Maydani (1807–1861)
- Haji Dost Muhammad Qandhari (1801–1868)
- Mehr Ali Qadiri (1808–1868)
- Yusuf Ma Dexin (1794–1874)
- Naqi Ali Khan (1830–1880)
- Muhammad Qasim Nanautavi (1832–1880)
- Ahmad Ali Saharanpuri (1810–1880)
- Yaqub Nanautawi (1833–1884)
- Mazhar Nanautawi (1821–1885)
- Ubaidullah Suhrawardy (1832–1885)
- Abd al-Hayy al-Lucknawi (1848–1886)
- Siddiq Bharchundi (1819–1890)
- Rafiuddin Deobandi (1836–1890)
- Rahmatullah Kairanawi (1818–1891)
- Mustafa Ruhi Efendi (1800–1891)
- Mahmoodullah Hussaini (d. 1894)
- Imdadullah Muhajir Makki (1817–1899)
- Hafiz Ahmad Jaunpuri (1834–1899)
- Rashid Ahmad Gangohi (1826–1905)
- Abdul Wahid Bengali (1850–1905)
- Syed Ahmadullah Maizbhandari (1826–1906)
- Fazlur Rahman Usmani (1831–1907)
- Abd Allah ibn Abbas ibn Siddiq (1854–1907)
- Muhammad Naimuddin (1832–1907)
- Hassan Raza Khan (1859–1908)
- Sayyid Muhammad Abid (1834–1912)
- Ahmad Hasan Amrohi (1850–1912)
- Kareemullah Shah (1838–1913)
- Shibli Nomani (1857–1914)
- Najib Ali Choudhury (fl. 1870s)
- Mehmet Cemaleddin Efendi (1848–1917)
- Abdul Awwal Jaunpuri (1867–1921)
- Azimuddin Hanafi (1838–1922)
- Medeni Mehmet Nuri Efendi (1859–1927)
- Hamiduddin Farahi (1863–1930)
- Machiliwale Shah (d. 1932)
- Abdur Rab Jaunpuri (1875–1935)
- Meher Ali Shah (1859–1937)
- Ghulamur Rahman Maizbhandari (1865–1937)
- Muhammad Ishaq (1883–1938)
- Mohammad Abu Bakr Siddique (1845–1939)
- Abd Allah Siraj (1876–1949)
- Khwaja Yunus Ali (1886–1951)
- Nesaruddin Ahmad (1873–1952)
- Al-Kawthari (1879–1952)
- Mustafa Sabri (1869–1954)
- Ghousi Shah (1893–1954)
- Ahmed Ali Enayetpuri (1898–1959)
- Abdul Batin Jaunpuri (1900–1973)
- Momtazuddin Ahmad (1889–1974)
- Muhammad Abu Zahra (1898–1974)
- Amimul Ehsan Barkati (1911–1974)
- Ghulam Mohiyuddin Gilani (1891–1974)
- Abul Wafa Al Afghani (1893–1975)
- Abdul Majid Daryabadi (1892–1977)
- Abul A'la Maududi (1903–1979)
- Abdur Rahim Firozpuri (1918–1987)
- Muntakhib al-Haqq (fl. 1980s)
- Abu Zafar Mohammad Saleh (1915–1990)
- Ahmed Muhyuddin Nuri Shah Jilani (1915–1990)
- Sayed Moazzem Hossain (1901–1991)
- Hamid al-Ansari Ghazi (1909–1992)
- Ayub Ali (1919–1995)
- Mukhtar Ashraf (1916–1996)
- Abdul Haque Faridi (1903–1996)
- Shamsul-hasan Shams Barelvi (1917–1997)
- Abd al-Fattah Abu Ghudda (1917–1997)
- Amin Ahsan Islahi (1904–1997)
- Ghulam Moinuddin Gilani (1920–1997)
- Naeem Siddiqui (1916–2002)
- Abdul Latif Fultali (1913–2008)
- Muhammad Abdullah (1932–2008)
- Naseeruddin Naseer Gilani (1949–2009)
- Saifur Rahman Nizami (b. 1916)
- Ghulam Rasool Jamaati (b. 1923)
- Syed Waheed Ashraf (b. 1933)
- Syed Abdul Qadir Jilani (b. 1935)
- Muhibbullah Babunagari (b. 1935)
- Ziaul Mustafa Razvi Qadri (b. 1935)
- Abdul Qadir Pakistani (b. 1935)
- Yusuf Ziya Kavakçı (b. 1938)
- Madni Miyan (b. 1938)
- Sultan Zauq Nadvi (b. 1939)
- Zia Uddin (b. 1941)
- Taqi Usmani (b. 1943)
- Kamaluddin Zafree (b. 1945)
- Muneeb-ur-Rehman (b. 1945)
- Qamaruzzaman Azmi (b. 1946)
- Abdolhamid Ismaeelzahi (b. 1946)
- Abul Qasim Nomani (b. 1947)
- Idrees Dahiri (b. 1947)
- Farid Uddin Chowdhury (b. 1947)
- Farid Uddin Masood (b. 1950)
- Mahmudul Hasan (b. 1950)
- Mukhtaruddin Shah (b. 1950)
- Ilyas Qadri (b. 1950)
- Kafeel Ahmad Qasmi (b. 1951)
- Tahir-ul-Qadri (b. 1951)
- Yaseen Akhtar Misbahi (b. 1953)
- Tariq Jamil (b. 1953)
- Zulfiqar Ahmad Naqshbandi (b. 1953)
- Sufyan Qasmi (b. 1954)
- Nurul Islam Walipuri (b. 1955)
- Sajjad Nomani (b. 1955)
- Ghousavi Shah (b. 1955)
- Ameen Mian Quadri (b. 1955)
- Pir Sabir Shah (b. 1955)
- Abu Taher Misbah (b. 1956)
- Kaukab Noorani Okarvi (b. 1957)
- Hamid Saeed Kazmi (b. 1957)
- Rahmatullah Mir Qasmi (b. 1957)
- AFM Khalid Hossain (b. 1959)
- Najibul Bashar Maizbhandari (b. 1959)
- Abdul Aziz Ghazi]] (b. 1960)
- Shakir Ali Noori (b. 1960)
- Ruhul Amin (b. 1962)
- Mizanur Rahman Sayed (b. 1963)
- Hanif Jalandhari (b. 1963)
- Sajidur Rahman (b. 1964)
- Ibrahim Mogra (b. 1965)
- Saad Kandhlawi (b. 1965)
- Faiz-ul-Aqtab Siddiqi (b. 1967)
- Arshad Misbahi (b. 1968)
- Abu Reza Nadwi (b. 1968)
- Mahfuzul Haque (b. 1969)
- Ilyas Ghuman (b. 1969)
- Qasim Rashid Ahmad (b. 1970)
- Asjad Raza Khan (b. 1970)
- Syed Rezaul Karim (b. 1971)
- Riyadh ul Haq (b. 1971)
- Obaidullah Hamzah (b. 1972)
- Raza Saqib Mustafai (b. 1972)
- Manzoor Mengal (b. 1973)
- Syed Faizul Karim (b. 1973)
- Mamunul Haque (b. 1973)
- Husamuddin Fultali (b. 1974)
- Abdur Rahman Mangera (b. 1974)
- Faraz Rabbani (b. 1974)
- Adnan Kakakhail (b. 1975)
- Muhammad al-Kawthari (b. 1976)
- Harun Izhar (b. 1977)
- Amer Jamil (b. 1977)
- Yasir Nadeem al Wajidi (b. 1982)
- Shahinur Pasha Chowdhury (b. 1985)
- Abbas Siddiqui (b. 1987)
- Kaif Raza Khan (b. 2001)
- Ghulam Mohammad Vastanvi
- Tauqeer Raza Khan
- Subhan Raza Khan
- Abdul Malek Halim
- Izharul Islam Chowdhury
- Amjad M. Mohammed
- Anwar-ul-Haq Haqqani
- Mukarram Ahmad
- Abdul Khabeer Azad
- Muzaffar Qadri
- Hanbali
- Maliki
- Shafi'i
- Zahiri