Ksylometazolina
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ogólne informacje | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Wzór sumaryczny | C16H24N2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Masa molowa | 244,38 g/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Wygląd | biały lub prawie biały krystaliczny proszek | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Identyfikacja | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Numer CAS | 526-36-3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
PubChem | 5709 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
DrugBank | DB06694 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Podobne związki | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Podobne związki | tymazolina, metyzolina, fenoksazolina | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Pochodne | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Klasyfikacja medyczna | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ATC | R01 AA07 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Ksylometazolina – organiczny związek chemiczny, pochodna imidazoliny zawierająca podstawioną grupę benzylową. Stosowana (podobnie jak jej hydroksylowa pochodna, oksymetazolina) jako lek o działaniu sympatykomimetycznym, głównie bezpośrednio na receptory α-adrenergiczne.
Działanie
Stosowana miejscowo jest lekiem obkurczającym naczynia krwionośne nosa, przez co zmniejsza obrzęk i przekrwienie błony śluzowej. Po kilku minutach od aplikacji następuje udrożnienie nosa, znaczne ułatwienie choremu oddychania i zmniejsza się ilość wydzieliny.
Wskazania do stosowania
Leczenie pomocnicze:
- ostrego zapalenia błony śluzowej nosa pochodzenia wirusowego lub bakteryjnego
- ostrego lub przewlekłego zaostrzającego się zapalenia zatok przynosowych
- alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa
- ostrego zapalenia ucha środkowego (w celu udrożnienia trąbki słuchowej).
Przeciwwskazania
- nadwrażliwość na ksylometazolinę
- zanikowe zapalenie błony śluzowej nosa
- pacjenci po zabiegach chirurgicznych prowadzonych przeznosowo (np. przezklinowe usunięcie przysadki) lub po innych zabiegach przebiegających z odsłonięciem opony twardej
- wiek pacjenta poniżej 2 lat.
Środki ostrożności
- Nie należy stosować u pacjentów z przewlekłym lub naczynioruchowym zapaleniem błony śluzowej nosa.
- Podawać ze szczególną ostrożnością u pacjentów z nadwrażliwością na substancje adrenomimetyczne objawiającą się:
- bezsennością, zawrotami głowy
- drżeniem
- zaburzeniami rytmu serca i podwyższonym ciśnieniem tętniczym i innymi chorobami układu krążenia.
- Ostrożnie również u pacjentów z:
- cukrzycą
- jaskrą z wąskim kątem przesączania
- rozrostem gruczołu krokowego
- nadczynnością tarczycy.
- W związku z potencjalnym, ogólnoustrojowym działaniem obkurczającym naczynia, substancji nie należy stosować w czasie ciąży.
- Niektóre preparaty dostępne w Polsce[3] zawierają chlorek benzalkoniowy jako środek konserwujący, co może powodować podrażnienie błony śluzowej nosa.
- Podczas długotrwałego stosowania lub w dawkach większych niż zalecane, preparat może zaburzać zdolność prowadzenia pojazdów i obsługę maszyn.
- Stosowanie preparatu przez okres dłuższy niż zalecany może doprowadzić do wtórnego polekowego zapalenia błony śluzowej nosa.
Interakcje
Podobnie jak w przypadku innych leków sympatykomimetycznych, może wystąpić nasilenie ogólnoustrojowego działania ksylometazoliny podczas jednoczesnego stosowania z inhibitorami monoaminooksydazy (IMAO), trój- i czteropierścieniowymi lekami przeciwdepresyjnymi. Należy unikać jednoczesnego stosowania substancji z innymi lekami sympatykomimetycznymi (np. efedryna, pseudoefedryna) ze względu na sumowanie się działania.
Działania niepożądane
Miejscowe:
- podrażnienie i suchość błony śluzowej nosa
- uczucie pieczenia w nosie i gardle
- kichanie.
Bardzo rzadko występują objawy działania ogólnoustrojowego takie jak:
- nudności
- ból głowy
- osłabienie, zmęczenie, senność
- zaburzenia widzenia
- reakcje alergiczne
- kołatanie serca, przyspieszenie czynności serca, wzrost ciśnienia tętniczego.
Dawkowanie
Leków zawierających ksylometazolinę nie należy stosować dłużej niż 3-5 dni.
Preparaty o stężeniu 0,05% przeznaczone są do stosowania u dzieci do 12 lat: zwykle stosuje się 1-2 krople do każdego otworu nosowego 1-2 razy na dobę.
Preparaty o stężeniu 0,1% przeznaczone są dla dorosłych i dzieci powyżej 12 lat: standardowo 2-3 krople do każdego otworu nosowego nie więcej niż 3 razy w ciągu doby.
Przedawkowanie
W rzadkich przypadkach niezamierzonego przedawkowania, szczególnie u dzieci, mogą wystąpić zwłaszcza takie objawy, jak: przyspieszona lub niemiarowa czynność serca, podwyższone ciśnienie tętnicze i czasami zaburzenia świadomości.
Nie ma specyficznego leczenia. Należy zastosować leczenie objawowe.
Preparaty
Dostępne w Polsce preparaty proste to Orinox, Otrivin, Sudafed XyloSpray, Xedine HA, Xylogel, Xylometazolin i Xylorhin[3].
Dostępne w Polsce preparaty złożone[3]:
- Nasic – ksylometazolina + dekspantenol
- Otrivin Duo – ksylometazolina + bromek ipratropiowy
Przypisy
- ↑ a b c Department of Chemistry, The University of Akron: Xylomethazoline. [dostęp 2011-12-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-02)]. (ang.).
- ↑ Xylometazoline, [w:] DrugBank, University of Alberta, DB06694 (ang.).
- ↑ a b c Rejestr Produktów Leczniczych, dopuszczonych do obrotu na terenie Polski. [dostęp 2022-03-30]. (pol.).
Bibliografia
- Pharmindex: kompendium leków. Warszawa: UBM Medica Polska, 2011, s. 1280. ISBN 978-83-62078-02-8.
- Otrivin – Charakterystyka produktu leczniczego. Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. [dostęp 2011-12-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-03-19)]. (pol.).
Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.
- p
- d
- e
- p
- d
- e
R01A – Leki udrożniające nos (miejscowo) |
| ||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
R01B – Leki udrożniające nos do stosowania wewnętrznego |
|
- p
- d
- e
S01A – Leki stosowane w zakażeniach oczu |
| ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
S01B – Leki przeciwzapalne |
| ||||||||||||
S01C – Połączenia leków przeciwzapalnych z przeciwinfekcyjnymi |
| ||||||||||||
S01E – Leki stosowane w jaskrze i zwężające źrenicę |
| ||||||||||||
S01F – Leki rozszerzające źrenicę |
| ||||||||||||
S01G – Leki zmniejszające przekrwienie oraz przeciwalergiczne |
| ||||||||||||
S01H – Środki znieczulające miejscowo |
| ||||||||||||
S01J – Preparaty diagnostyczne |
| ||||||||||||
S01K – Preparaty pomocnicze w chirurgii oka |
| ||||||||||||
S01L – Leki stosowane w leczeniu zaburzeń naczyniowych oka |
| ||||||||||||
S01X – Pozostałe leki oftalmologiczne |
|