Lublin R.XVI
Lublin R-XVIb SP-AKP | |||
Dane podstawowe | |||
Państwo | Polska | ||
---|---|---|---|
Producent | |||
Typ | samolot sanitarny, transportowy i komunikacyjny | ||
Załoga | trzy osoby | ||
Historia | |||
Data oblotu | 1932 | ||
Lata produkcji | 1933 – ? | ||
Dane techniczne | |||
Napęd | 9-cylindrowy silnik gwiazdowy Škoda (Wright Whirlwind J-5) | ||
Moc | 164 kW (220 KM) | ||
Wymiary | |||
Rozpiętość | 14,93 m | ||
Długość | 10,08 m | ||
Wysokość | 2,96 m | ||
Masa | |||
Własna | 1150 kg | ||
Startowa | 1630 kg | ||
Zapas paliwa | 256 l | ||
Osiągi | |||
Prędkość maks. | 190 km/h | ||
Prędkość wznoszenia | na wysokość 1000 m: 6 min 30 s | ||
Pułap | 4460 m | ||
Zasięg | 800 km | ||
Dane operacyjne | |||
Uzbrojenie | |||
brak | |||
|
Plage i Laśkiewicz (Lublin) R-XVI – trzymiejscowy samolot sanitarny, transportowy i komunikacyjny produkcji polskiej z okresu dwudziestolecia międzywojennego.
Historia
Ministerstwo Komunikacji zamówiło w zakładach Plage i Laśkiewicz samolot pasażerski będący rozwinięciem koncepcji Lublina R.XI. Inżynier Jerzy Rudlicki opracował projekt nowego samolotu, w którym zmieniono obrys płata z eliptycznego na trapezowy oraz zmniejszano ciężar własny konstrukcji.
Oblot w lutym 1932 roku został przeprowadzony na lotnisku fabrycznym przez pilota – oblatywacza Władysława Szulczewskiego[1]. Samolot został skierowany na testy do Instytutu Technicznego Lotnictwa w Warszawie, a następnie na próby w PLL LOT. Badania ujawniły małą wytrzymałość konstrukcji, co powodowało zmniejszenie dopuszczalnego ciężaru użytecznego i ograniczenie liczby przewożonych pasażerów do dwóch. Te ograniczenia spowodowały, że konstrukcja przegrała konkurs na samolot pasażerski ogłoszony w PLL LOT, zwycięzcą został PWS-24[2].
Samolot został zwrócony do wytwórni, gdzie został poddany modyfikacjom. Wzmocniono kadłub, a kabinę transportową przebudowano tak, by samolot wykorzystywać jako maszynę sanitarną. Prototyp oznaczony znakami SP-AKP został oblatany w połowie lutego 1933 roku. Samolot został zaprezentowany na VII Konkursie Lotnictwa Sanitarnego w Madrycie w dniach 1–4 czerwca 1933, gdzie zdobył pierwsze miejsce. Osiągnięte sukcesy (poza nagrodą samolot wykonał również rajd o długości 5730 km na trasie Warszawa–Madryt–Warszawa) spowodowały pojawienie się zamówień na egzemplarze seryjne. Zbudowano łącznie pięć egzemplarzy R-XVIb[3].
W dniach 1–4 lipca 1938 roku samolot pilotowany przez kpt. Leszka Karczewskiego wziął udział w Międzynarodowym Konkursie Lotnictwa Sanitarnego w Esch-sur-Alzette w Luksemburgu. Podczas tego konkursu wykonano pokaz desantu patrolu sanitarnego z pokładu Lublina[4].
W czasie niemieckiej inwazji na Polskę we wrześniu 1939 roku w służbie polskiego lotnictwa wojskowego znajdowało się jeszcze sześć samolotów. Wykorzystywano je do ewakuacji rannych. Żadna z tych maszyn nie przetrwała wojny.
Wersje
- R-XVIa - prototyp samolotu z modernizacjami
- R-XVIb - samolot produkcji seryjnej
Konstrukcja
Lublin R.XVIb był konstrukcją w układzie wolnonośnego górnopłata.
Kadłub o konstrukcji kratownicowej spawanej z rur stalowych, kryty w okolicach silnika blachą a dalej płótnem. Kabina załogi dwuosobowa, prawy fotel przeznaczony dla mechanika pokładowego lewy dla pilota. Wyposażona w tablicę przyrządów zawierającą: prędkościomierz, zakrętomierz, wysokościomierz, busolę, obrotomierz, termometr i manometr oleju oraz wolant i orczyk. W przedziale sanitarnym znajdowało się miejsce dla sanitariusza oraz dla dwóch chorych (przewożonych na noszach umieszczonych jedne nad drugimi). Drzwi wejściowe do kabiny załogi znajdowały się z prawej strony kadłuba, nosze wkładano również z prawej strony[5].
Płat jednoczęściowy o obrysie prostokątno-trapezowym, dwudźwigarowy, kryty sklejką. Wyposażony w lotki, w centralnej części mieścił się zbiornik paliwa o pojemności 256 litrów[6].
Podwozie stałe, trójpunktowe z płozą ogonową. Golenie główne wykonane z rur stalowych z amortyzatorami olejowo-powietrznymi typu PZL-235 mocowanymi do płata. Koła główne z hamulcami pneumatycznymi. Płoza ogonowa amortyzowana sznurami i krążkami gumowymi[6].
Napęd – 9-cylindrowy silnik gwiazdowy (Wright Whirlwind J-5) (budowany na licencji przez Skodę), napędzającym drewniane dwułopatowe śmigło o stałym skoku. Silnik był zamontowany na łożu z rur stalowych, oddzielony od kadłuba ściną ogniową. Na łożu silnika znajdował się zbiornik oleju o pojemności 23. litrów i gaśnica[5].
Przypisy
- ↑ Glass 1976 ↓, s. 160.
- ↑ Glass 1976 ↓, s. 161.
- ↑ Cynk 1971 ↓, s. 317-318.
- ↑ Sukcesy polskiego lotnictwa sanitarnego w Luksemburgu. „Skrzydlata Polska”. 6-7/1938, s. 174-175, czerwiec-lipiec 1938. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- ↑ a b Glass 1976 ↓, s. 162.
- ↑ a b Cynk 1971 ↓, s. 320.
Bibliografia
- Jerzy B. Cynk: Polish aircraft 1893-1939. London: Putman & Company, 1971, s. 172-174. ISBN 0-370-00085-4. OCLC 831346721.
- Andrzej Glass: Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1976. OCLC 830596725.
- p
- d
- e
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao ap aq ar as at au av aw ax ay az ba bb bc bd be bf bg bh bi bj bk bl bm bn bo bp bq br bs bt bu bv bw bx by bz ca cb cc cd ce cf cg ch ci cj ck cl cm cn co cp cq cr cs ct cu obcej produkcji lub konstrukcji, używane przez Wojsko Polskie